Lokalna Grupa Działania Wspólny Trakt – dobre praktyki

Szanowni Państwo
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Wspólny Trakt” powołane zostało w 2008 roku i obejmuje swoim zasięgiem obszar trzech gmin; Kowala, Skaryszew i Wierzbica w celu realizacji projektu „LEADER” w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Projekt zakładał bezpośrednie dotarcie ze szczegółową informacją o realizowanych projektach do jak większej Grupy potencjalnych beneficjentów. W ciągu tych siedmiu lat, dzięki dobrej współpracy z samorządami, członkami stowarzyszenia, innymi organizacjami, a także ze społeczeństwem, udało nam się zrealizować wiele dobrych i ciekawych projektów. Odwiedzając miejscowości z terenu Lokalnej Grupy Działania „Wspólny Trakt”, widzimy przykłady działalności naszego stowarzyszenia – wybudowane lub wyremontowane świetlice wiejski, place zabaw, znaki szlaków rowerowych, boiska, podjazdy, odnowione figurki, oświetlenie i wiele innych. Ponadto przez ten okres w ramach tzw. „Małych Projektów”, dofinansowanych zostało wiele festynów rodzinnych, okolicznościowych, Wstępów, dożynek, zawodów sportowych i innych. Bardzo ważna była nasza obecność na spotkaniach organizowanych przez samorządy i organizacje pozarządowe.
Spotykaliśmy się na warsztatach z tzw. ginących zawodów, które cieszyły się zawsze dużym zainteresowaniem. Organizowaliśmy wyjazdy studyjne do innych Lokalnych Grup Działania w celu poznania dobrych praktyk i wymiany doświadczeń. Byliśmy także obecni na targach Agrotravel. Organizowaliśmy szkolenia dla potencjalnych beneficjentów, uczestniczyliśmy w wielu szkoleniach i konferencjach organizowanych m.in. przez Urząd Marszałkowski i inne.
Zebranie doświadczeń przy realizacji programu i przedstawienie ich w publikacji potencjalnym przyszłym beneficjentom wykorzystanie ich we własnych działaniach.
Wyrażam nadzieję, że przedstawiona publikacja przybliży Państwu niektóre projekty zrealizowane za pośrednictwem naszego stowarzyszenia, a także zachęci do korzystania ze środków unijnych w nowym okresie programowania 2016-2023.
Prezes Zarządu
Teresa Majkusiak

Co to jest Leader?

Leader to europejski program wspierający społeczności, które stawiają na współpracę partnerską. Inicjatywa LEADER realizowana jest w Unii Europejskiej od 1991r. stanowi nowe podejście do rozwiązywania problemów wsi. Warunkiem niezbędnym do pełnego i skutecznego realizowania polityki wobec obszarów wiejskich jest zaangażowanie społeczności wiejskich w proces podejmowania decyzji na poziomie lokalnym.

W krajach Unii Europejskiej powstało ponad 1000 Lokalnych Grup Działania (LGD) funkcjonujących na poziomie lokalnym. W Polsce działa około 350 grup. Przez swoje działania i inicjatywy dają pole do aktywności mieszkańcom wsi, wykorzystując w sposób innowacyjny lokalne zasoby przyrodniczo- kulturowe, przyczyniając się do tworzenia miejsc pracy i promocji obszarów wiejskich.

LEADER kładzie silny nacisk na partnerstwo pomiędzy trzema sektorami: publicznym, społecznym i ekonomicznym oraz na tworzenie pomiędzy nimi sieci powiązań celem wymiany doświadczeń,  wzajemnej współpracy i realizacji wspólnych projektów.

Początki Leadera w Polsce to wielki sukces. Będąc świadomym osiągnięć tego programu i sukcesów lokalnych grup działania, należy również uczyć się na błędach, które gdzie niegdzie zostały popełnione. Bardzo dobrze się stało, że zarówno administracja jak i lokalne partnerstwa mogły nabrać doświadczenia, które będzie wykorzystane w ramach PROW na lata 2007-2013. By pełniej zdobyte doświadczenia wykorzystać potrzebna jest refleksja nad dotychczasowymi dokonaniami.

\”LEADER w Polsce Wykorzystana szansa i nowe możliwości\”.

PODRECZNIK LEADER

W latach 2009- 2015 Leader był realizowany w Polsce w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich działania Osi 3 i 4.

Warunki udziału w działaniach  Leader

Leader skierowany jest do obszarów wiejskich spójnych terytorialnie zamieszkałych przez 10-150 tyś mieszkańców. W celu jego realizacji powinna powstać Lokalna Grupa Działania /LGD/ (zarejestrowana jako stowarzyszenie)  w skład, której wejdą przedstawiciele sektora publicznego (samorządy) społecznego (organizacje) ekonomicznego (przedsiębiorcy). Grupa ta  powinna opracować program wspólnych działań w formie dokumentu- Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR), powinien on opisywać takie obszary  tematyczne jak : poprawa jakości życia na wsi, tworzenie pozarolniczych miejsc pracy, aktywizowanie mieszkańców i budowanie kapitału społecznego, wykorzystanie zasobów przyrodniczych i kulturowych w rozwoju lokalnym. Wdrożeniu LSR będą służyły środki Unii Europejskiej kierowane w ramach programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz aktywność mieszkańców i partnerów  zaangażowanych w LGD.

Od 2009 r. mieszkańcy zamieszkali na obszarze LGD mogli ubiegać się o pomoc finansową w zakresie następujących działań (dalej zwanych operacjami):

• różnicowanie kierunku działalności nierolniczej
• odnowa i rozwój wsi
• rozwój mikroprzedsiębiorstw
• małe projekty

Zakres operacji Działań Leader

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

Beneficjenci: działalność nierolnicza lub związana z rolnictwem, podejmowaną poprzez rolników, domowników, małżonków rolników. Osoba fizyczna występująca z wnioskiem powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym rolników. Gospodarstwo Rolne, w którym pracuje beneficjent było objęte w roku poprzedzającym złożenie wniosku płatnościami bezpośrednimi.

Zakres pomocy: pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; usług dla ludności; sprzedaży hurtowej lub detalicznej; rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych;  magazynowania lub przechowywania towarów; wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.

Wysokość pomocy:

• Pomoc ma formę zwrotu max. 50% kosztów kwalifikowanych operacji;
• Maksymalna wysokość udzielonej pomocy jednemu beneficjentowi w
• gospodarstwie rolnym, w okresie realizacji programu, (2009- 2015) nie może przekroczyć 100 000 zł.
• Płatności- refundacja poniesionych kosztów etapowo lub za cały projekt.

Tworzenie i rozwój mikro przedsiębiorstw

Beneficjenci: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające do 10 osób o obrocie netto do 2 mln euro na obszarze LGD.

Zakres pomocy: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; usług dla ludności; sprzedaży hurtowej lub detalicznej; rzemiosła lub rękodzielnictwa; robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; usług transportowych; usług komunalnych; przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych;  magazynowania lub przechowywania towarów; wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.

Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć:

• 100 000 zł – jeśli biznes plan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy,
• 200 000 zł – jeśli biznes plan przewiduje utworzenie od 3 do 4 miejsc pracy,
• 300 000 zł – jeśli biznes plan przewiduje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy
• Pomoc ma formę zwrotu max. 50% kosztów kwalifikowanych operacji,
• Płatność- refundacja poniesionych kosztów etapowo za cały projekt.

Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji programu (w latach 2009- 2015), nie może przekroczyć 300 000 zł. W przypadku przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji programu, wynosi 100 000 zł.

Odnowa i rozwój wsi

Zakres pomocy:

Pomocy udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie:

• remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, w tym obiektów zabytkowych;
• remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa kulturowego, tradycji, sztuki lub kultury; kształtowania przestrzeni publicznej;
• budowy   lub   remontu,   przebudowy   publicznej   infrastruktury   związanej rozwojem funkcji turystycznych, sportowych i społeczno-kulturalnych;
• zakupu obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie oraz ich adaptację na cele publiczne;
• odnawiania,   eksponowania   lub   konserwacji   lokalnych   pomników   historii, obiektów architektury sakralnej i miejsc pamięci.

Ogólne zasady finansowania:

• refundacji podlegają koszty kwalifikowane poniesione przez beneficjenta, w wysokości nie przekraczającej 75% tych kosztów, z tym że dla jednej miejscowości – nie więcej niż 500 000 zł w okresie realizacji programu,
• wysokość pomocy nie może być wyższa niż 500 000 zł, także w przypadku operacji realizowanej w więcej niż jednej miejscowości, z tym że kwotę tę dzieli się proporcjonalnie do kosztów realizacji w każdej z tych miejscowości,
• wysokość pomocy przyznanej na realizację jednej operacji nie może być niższa niż 25 000 zł, według kalkulacji kosztów określonych we wniosku o przyznanie pomocy.

Beneficjent:

• gmina,
• instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego,
• kościół lub związek wyznaniowy,
• organizacja pozarządowa pożytku publicznego,

Małe projekty

Beneficjentami „małych projektów” mogą być:

• osoby fizyczne: pełnoletnie, zameldowane lub prowadzące działalność na obszarze LGD
• osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, utworzona na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacja albo stowarzyszenie z siedzibą na obszarze LSR
• osoby prawne i jednostki organizacyjne o charakterze kościelnym lub związków wyznaniowych,

Zakres pomocy:

• podnoszenie świadomości mieszkańców wsi, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR;
• podniesienia jakości życia ludności na obszarze działania LGD, w tym poprzez:
• udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej urządzeń i sprzętu komputerowego, w tym urządzeń i sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu;
• organizację imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością LGD;
• rozwój aktywności społeczności lokalnej, w tym poprzez:
• promocję lokalnej twórczości ludowej, kulturalnej i artystycznej z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego;
• kultywowanie miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów;
• kultywowanie tradycyjnych zawodów i rzemiosła;
• rozwój agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym poprzez:
• utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron www, przygotowanie i wydanie folderów i innych publikacji informacyjnych dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju;
• budowę/odbudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych, ścieżek spacerowych, dydaktycznych;
• zachowanie lub odtworzenie, zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary objęte siecią Natura 2000;
• zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, w tym poprzez:
• prowadzenie badań, gromadzenie danych, odbudowa lub renowacja, zabezpieczenie, uporządkowanie i oznakowanie niewielkich obiektów kulturowych i historycznych ważnych lub charakterystycznych dla danej miejscowości;
• odnawianie, uporządkowanie i oznakowanie prywatnych  budynków i obiektów charakterystycznych dla budownictwa  i krajobrazu danego regionu;
• remont świetlic wiejskich i zakup ich wyposażenia
• rozwój lokalnej aktywności gospodarczej poprzez inicjowanie powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach lub produktach rolnych i leśnych, oraz tradycyjnych sektorach gospodarki.

Wysokość pomocy: na operacje z zakresu „małych projektów” wynosić będzie maksymalnie 70% kosztów kwalifikowanych operacji nie więcej jednak niż 25 tys. zł; przy czym całkowity koszt operacji nie może być niższy niż 4,5 tys. zł oraz wyższy, niż 100 tys. zł w okresie realizacji programu (2009-2015)

Zasady składania wniosków do LGD

Wnioski powinny być zgodne z Lokalna Strategią Rozwoju. Termin naboru będzie ogłaszała Lokalna Grupa Działania. Wnioski do finansowania będzie wybierała społeczna Rada LGD.

Leader będzie także finansować funkcjonowanie LGD:

Nabywanie umiejętności i aktywizacja

• Pomoc przyznawana dla LGD w ramach działania może w szczególności dotyczyć:
• badań nad obszarem objętym LSR;
• informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR;
• szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR;
• wydarzeń o charakterze promocyjnym związanych z obszarem działania LGD;
• szkolenia lokalnych liderów
• animowania społeczności lokalnych;
• kosztów bieżących LGD,

Wdrożenie projektów współpracy

• Wspólne przedsięwzięcia realizowane przez LGD